TG Greppel is een professionele Theatergroep met een klein eigen theater in de Zeepfabriek in Bottendaal. Artistiek leider en acteur Rik Luijmes maakt met Greppel al sinds 2011 theatervoorstellingen en werkt momenteel aan een nieuw stuk: Zwijgen is een optie, dat in november in première gaat. Bezoekers van festival Kunstkracht kregen afgelopen weekend een voorproefje.
Het is acht jaar geleden dat ik Rik voor de eerste keer sprak. Toen had TG Greppel nog een theater in een oud schoolgebouw aan de Krekelstraat. Nu bevindt het zich in een kleine ruimte in de voormalige Dobbelmanfabriek in Bottendaal.
“We zijn in de acht jaar wel vier keer verhuisd. Het waren steeds tijdelijke locaties, oude schoolgebouwen die leeg waren gekomen en door SLAK verhuurd werden aan kunstenaars voor atelierruimte. Dat betekende dat je om het jaar, anderhalf jaar, weer bezig was met het bouwen van een nieuwe theaterzaal. Die aan de Vlierestraat in de oude Montessorischool was het fijnste, daar had ik zelfs wat ruimte voor een barretje voor het publiek. Hoewel de ruimte hier niet groot is, 25 zitplaatsen, ben ik wel blij om hier te zitten. Dit is voor langere tijd en ik kan me nu meer concentreren op de voorstellingen, dan dat ik me bezig moet houden met een verbouwing.”
“En, zoals ik destijds al zei, ik hou van intieme plekken om te spelen, waar je direct contact hebt met het publiek. We spelen niet alleen hier, maar ook in kleinere theaters in het land en hebben met de nieuwe voorstelling zelfs een aantal huiskameroptredens. Daarnaast hebben we de afgelopen jaren voorstellingen gemaakt op locatie buiten, zoals Hokjesdenken of Met Stijgende Verbazing waar het publiek op het dak van de Vereeniging stond en het spel zich afspeelde in de straten rondom het gebouw.”
Je bent nu bezig met een nieuwe voorstelling, Zwijgen is een optie. Waar gaat dit over?
“We leven in een tijdsgeest waarbij we meteen van alles roepen en zelfs beginnen te schelden, zonder eerst even rust te nemen en na te denken. In het stuk gaat het om de vraag wanneer houd je je mond en wanneer spreek je je uit? Het gaat over de kalmte te midden van lawaai, naar het oog van de orkaan, daar waar de stilte is, terwijl het om je heen raast. Het idee kwam opborrelen tijdens een vakantie en werd versterkt door een incident dat ik meemaakte in een trein naar Rotterdam waar drie jongens zonder kaartje door de conducteurs werden betrapt. Die renden bij het eerstvolgende station langs de mannen het perron op, waarbij één conducteur een smak maakte, toen hij er achteraan spong. De jongens waren van kleur. Ik raakte in discussie met een vriendin: ik vond het terecht dat ze achterna werden gezeten, zij vond het institutioneel racisme. Dat is een interessante discussie waar ik over na ben gaan denken.”
“Ik wil de voorstelling ook weer niet heel zwaar maken. Er zit zeker luchtigheid en humor in. Het is een muzikale voorstelling geworden, waar ik zelf muziek voor heb geschreven en ik zelf speel en zing, samen met trompettist Sybren van Doesum. Ik heb hiervoor speciaal muzieklessen genomen.”
Nijmegen kent een levendige theatercultuur met veel (semi-)professionele organisaties, naast een heel aantal amateur gezelschappen: Roest, Kamer 8, Gras, Storytelling festival, Underground Theater, om een paar te noemen. Hoe komt dat volgens jou?
“Toen ik vijftien jaar geleden begon en bij de wethouder aanklopte voor wat subsidie, was het antwoord dat voor Nijmegen vooral film en jazz belangrijk waren. Er heeft daarna een kentering plaatsgevonden in het cultuurbeleid. Eerst met het werken in ketens. De gemeente wilde de makers in verschillende culturele genres met elkaar verbinden en de grote instellingen werden ieder kartrekker van een van de ketens. Zo werden alle initiatieven rondom theater onder leiding van de Schouwburg bij elkaar gebracht en kreeg theater een betere positie in het culturele landschap. Later hebben we het rapport van onderzoeksbureau Blueyard gehad waarin aanbevelingen zijn gedaan die de sector ten goede zijn gekomen. We weten elkaar goed te vinden en de gemeente heeft oog voor theater.”
Dat blijkt voor TG Greppel goed uit te pakken: afgelopen zomer werden de meerjarige culturele subsidies van de gemeente Nijmegen toegekend. TG Greppel behoort tot een van de 33 organisaties die gehonoreerd worden. Vijftien organisaties, waaronder NYMA Theater | Gras werden afgewezen. Die honorering geeft TG Greppel zekerheid voor de komende jaren.
Wat zijn je plannen voor de toekomst?
“Ik ben bezig met een nieuw project met het Radboud UMC met als titel Will you carry me? Het gaat er over hoe je de zorg ervaart, zowel vanuit de patiënt als de arts. Artsen krijgen een hoop over zich heen van patiënten en familie, anderzijds voelen patiënten zich niet altijd gehoord . Initiatiefnemer van het project is Nina Goedegebure. We gaan kijken hoe we artsen, patiënten, verpleegkundigen en mantelzorgers meer kunnen verbinden. Dragen we elkaar of breken we elkaar af?”
“Ik ben bij het kijken naar voorstellingen vooral geïnteresseerd in hoe je terug naar jezelf keert. Wie ben ik? Hoe reageer ik? Dat speelde bijvoorbeeld in En toen thuis waarbij een man ontslag neemt, alleen thuis komt te zitten en na gaat denken over wat hij nu wil. Nu ik meer zekerheid heb voor de komende jaren met de subsidie én een vaste plek, geeft het me ruimte om te werken aan mooie nieuwe projecten.”
Zwijgen is een optie is te zien vanaf november, te beginnen in het Greppeltheater in de Zeepfabriek en daarna op verschillende locaties door het land. Voor meer informatie en speeldata zie: https://tggreppel.nl/zwijgen-is-een-optie/
