Encierro: Bull Running in Pamplona 3D

De Nederlandse regisseur Olivier van der Zee had in Spanje een megahit te pakken met zijn documentaire Encierro. Met 3D camera’s volgde hij de mannen die in witte pakken, met een rode zakdoek omgeknoopt, jaarlijks voor een kudde stieren uit hollen in de straten van Pamplona. Dat ter viering van het San Ferminfestival. Duizenden mannen – vooral Spanjaarden, maar de laatste jaren ook uit andere landen – riskeren hier hun leven. Of op zijn minst hun gezondheid. De Spaanse zalen zaten vol, nu krijgt Van Zee de kans zijn thuisland te veroveren.

Reëel

Om het festival mooi op film te krijgen, mocht de regisseur een 270 meter lange kabel ophangen, om het rennende gepeupel van boven vast te leggen. En dat in drie sprankelende dimensies. Zelfs als 3D-scepticus moet ik zeggen: het ziet er zeer fraai uit. De enige beelden die kijkdoosachtig aandoen, zijn oude foto’s die in driedimensionale lagen uit elkaar getrokken zijn en animaties waarbij het effect duidelijk zo bedoeld is.

Toch zou je verwachten dat 3D in een documentaire wordt ingezet is om de realiteitszin te vergroten. Dat doet het niet. Daarvoor is er te gretig gebruik gemaakt van de slowmotion functie van de 3D-camera’s. Het geeft een schokeffect, zodra je in vertraagd tempo een renner onder een stel stierenpoten ziet verdwijnen, maar geen gevoel van realisme.

Zweverig

Qua opbouw valt er weinig aan te merken op de film. Dat er geen kritische vragen worden gesteld over het welzijn van de dieren, is niet meer dan logisch. Dat beoogt de film niet; het draait puur om de beleving van de ervaren lopers. Ook het gevaar voor eigen leven blijft zeker niet onderbelicht. Zowat de hele tweede helft gaat in op – wat voor buitenstaanders kan overkomen als – de waanzin van deze jaarlijkse bezigheid.

Iets wat me daarin opviel, is hoe deze machoactiviteit aanzet tot zweverigheid. Renners voelen zich ‘één worden met de stier’. En als iemand een fysieke aanvaring krijgt met zo’n enorm zwart bakbeest, en er relatief ongeschonden uitkomt, wordt hij beschermd door de heilige Firminus. En uiteraard is er veel male bonding, zonder dat het vervelend wordt. Bovendien biedt de Amerikaanse stierenrenner tegenwicht, doordat hij in vergelijking met de Spanjaarden een tikkeltje nuchterder praat.

Interesse

Wat de knoop hier uiteindelijk doorhakt is het antwoord op de vraag hoe boeiend deze documentaire is.  Als iemand die erin stapt zonder bijzondere interesse voor dit jaarlijkse spektakel, kan ik niet bepaald zeggen dat ik erdoor werd meegezogen. Gedachten dwaalden af, en mijn gaapreflex trad geregeld in werking.

Maar dat hoeft de pret niet te drukken. Misschien is deze documentaire een goed lot beschoren als drankspelletje. Elke keer dat er iemand onder een stier terecht komt: shotje! Telkens wanneer iemand met een hoorn in zijn billetjes wordt geprikt: shotje! En tussendoor kan er worden gefilosofeerd over hoe al dat shotjes hijsen ons dichter bij elkaar brengt, en hoe we ons op een gegeven moment één gaan voelen met de fles.

**