Deze noot wordt op magistrale wijze gekraakt

De dagen rond de jaarwisseling worden gekenmerkt door een overdaad aan indrukken. Ondanks dat de oogverblindende kostuums en decors mogelijk anders doen vermoeden, biedt De notenkraker van het ballet van de Staatsopera van Tatarstan echter een magistrale en welkome rust en ervaring na deze hectische dagen en aan alle toeschouwers.

De notenkraker kent vele verschijningsvormen, zoals films, televisieseries en videogames, maar ze zijn vrijwel altijd gebaseerd op Ernst Hoffmanns De notenkraker en de muizenkoning, de muziek van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski en de choreografie van Marius Petipa en Lev Ivanov. Die bestaat uit twee aktes. Het ballet van de Staatsopera van Tatarstan volgt deze traditionele structuur en vertelt in twee uur het fantasierijke verhaal van Clara Stahlbaum.

Het is kerst bij de familie Stahlbaum en Clara krijgt een notenkraker cadeau van haar magische grootvader. Terwijl Clara slaapt verandert de pop in een levende prins, die haar meeneemt naar een betoverende sprookjeswereld. Hier komen ze echter het leger van de boosaardige muizenkoning tegen, die ze ternauwernood verslaan. Gelukkig kunnen ze hierna doorreizen naar het Snoepgoedrijk, waar ze feestelijk ontvangen worden. Bovendien wordt hen Spaanse chocolade, Arabische koffie, Chinese thee en Russische zuurstokken aangeboden. Na deze hartelijke verwelkoming vertrekken Clara en de prins en zien we Clara opnieuw in diepe slaap, waarna ze in stilte wakker wordt. Was het allemaal ‘maar’ een droom?

Het hoorbaar snakken naar adem, het geklap en het gelach onthullen dat dit wonderlijke tafereel daadwerkelijk jong en oud in de zaal bereikt. De aantrekkingskracht van De notenkraker ligt in de humor. Hierdoor wordt het verhaal geen enkel moment te zwaar of te langdradig. Dit geldt zelfs voor het middenstuk, dat de optredens bevat van de personages uit Spanje, China, Rusland en de Arabische wereld. De invloeden van hun nationale dansen zijn naadloos opgenomen in het ballet; nuances die in de kostuums en de visagie echter ook niet hadden misstaan.

De kwaliteit van de uitvoering door de Staatsopera van Tatarstan ligt tevens in de geslaagde combinatie van het etherische ballet en de indrukwekkende muziek. Je vergeet haast dat je je in een theaterzaal bevindt. In plaats daarvan neemt het gezelschap je mee uit het grauwe Nederland naar het kleurrijke Snoepgoedrijk. Dit gevoel wordt maar enkele keren onderbroken wanneer het onverwachte of menselijke zijn weg naar de oppervlakte vindt. Zo eist bijvoorbeeld een fragiel attribuut als een gouden kerstslinger een ogenblik van geslaagde improvisatie op en is één keer een duidelijke misstap zichtbaar: momenten die de toeschouwer bewustmaken van de buitengewone inspanningen en die de voorstelling op een fascinerende manier boven zichzelf doen uitstijgen.